Drugo atinsko pomorsko carstvo
Saveznički rat (357–355. pre Hrista) predstavljao je rat između Atine i njenog saveza na jednoj strani i njenih pobunjenih saveznika Hiosa, Rodosa, Kosa i Bizantija. Atina je u tom ratu izgubila saveznike u Joniji. Najveću korist od rata imala je Makedonija, koja je taj rat iskoristila kao priliku za ekspanziju u Trakiji i Tesaliji i za utiranje puta prema hegemoniji u Grčkoj.
Pozadina[]
Atina je svojim saveznicima nametnula veliki danak, a mešala se i u autonomiju gradova i nametala im garnizone.[1] Atinjani su zloupotrebljavali savezništvo mešajući se i u lokalnu trgovinu svojih saveznika.[2] Zastrašivali su saveznike potičući ih da učestvuju u osvajačkom ratu, što je bilo u suprotnosti sa principima Drugoga atinskoga saveza.[3] Atinjani su zauzeli 24 grada na severnoj obali Egejskoga mora i prema njima se nisu ponašali kao prema saveznicima, nego kao prema podanicima. Samos i Potideju naselili su kolonistima klerusima. Atinjani su optuživali Mauzola da je on potakao rat, a da je to odgovaralo persijskom caru, koji se s tim složio.[4] Prema Atinjanima Mauzol od Halikarnasa potakao je oligarhijske prevrate na Kosu, Rodosu i Hiosu, koji su onda izašli iz Drugog atinskog saveza. Ipak verovatnije je da je Mauzol nije započeo rat, iako je imao koristi od njega i učestvovao je u njemu.[5] Rat je po svoj prilici izbio zbog savezničkoga nezadovoljstva Atinom. Pobunjenim gradovima pridružio se i Bizantij, koji je iako nezavistan bio u strahu da bi atinska vojska, koja se tada nalazila na Helesponzu mogla da ga osvoji.
Rat kod Hiosa i pogibija Habrije[]
Atina je poslala mornaricu prema Hiosu pod zapovedništvom vojskovođa Haresa i Habrije sa ciljem da uguše pobunu.[6] Hiosu su pomagali Rodos, Kos, Bizantij i tiran Karije Mauzol.[7] Mauzol je pomagao pobunjenike sa svojom značajnom flotom.[8] Atinjani su sredinom 357. pre Hrista napali Hios i sa mora i sa kopna.[9] Hares je zapovedao kopnenim snagama, koje su opsedale Hios, a Habrija je zapovedao mornaricom. Atinjani su bili poraženi i Habrija je tada poginuo.[10]
Rat[]
Hios, Rodos, Kos i Bizantij su se spremali za pomorsku bitku protiv Atine.[11] Hares je preuzeo zapovedništvo nad atinskom mornaricom. Imao je 60 brodova.[12] Atinjani su mu poslali Timoteja i Ifikrata sa još 60 brodova da mu pomognu u pomorskim bitkama protiv pobunjenih saveznika.[13] Pobunjeni atinski saveznici opremili su 100 brodova i harali su Lemnosom i Imbrosom, koji su ostali lojalni Atini. Tim napadom počeli su da ugrožavaju atinsku liniju opskrbe žitom.[14] Opsedali su i Samos i mnoga druga ostrva lojalna Atini. Tokom toga pohoda sakupili su mnogo novca.[15] Atinske vojskovođe planirale su da najpre napadnu Bizantij, a onda kada Hijani napuste opsadu Samosa i krenu u pomoć Bizantiju da se obračunaju u pomorskoj bici sa pobunjenicima.[16] Dve flote su krenule u susret jedna drugoj i kada je trebalo da dođe do bitke kraj Hiosa digla se oluja, koja je omela atinske planove. Hares je ipak želeo da uđe u bitku, a Ifikrat i Timotej su odbijali da uđu u bitku zbog veliike oluje.[17] Hares ih je optužio za izdaju. Ifikrat i Timotej su izvedeni pred sud i bili su kažnjeni velikom novčanom kaznom i smenjeni sa položaja.[18] Hares je tada postao zapovednik cele mornarice. Pošto Atinjani nisu imali dovoljno novca odlučio je da uđe u službu pobunjenog persijskog satrapa Artabaza.[19] Hares je zajedno sa Artabazom u jednoj bici pobedio persijsku vojsku. Artabaz je zbog toga Haresu dao veliku količinu novca potrebnu za opremanje cele armije.[20] Atinjani su najpre odobrili njegov savez sa Artabazom. Nakon žalbe persijskog cara Artakserksa III Atinjani su promenili mišljenje, pogotovo nakon glasina da je persijski car obećao 300 brodova pobunjenim atinskim saveznicima.[21] Osim toga Atinjani su odlučili i da okončaju Saveznički rat. Atina se 355. pre Hrista povukla i priznala je nezavisnost pobunjenih saveznika. Formalno gledano oni su i dalje ostali u Drugom atinskom pomorskom savezu, ali bili su autonomni, po originalnim osnivačkim aktima saveza.[22]
Filip II Makedonski koristi priliku za ekspanziju dok je Atina zauzeta ratom[]
Filip II Makedonski je iskoristio priliku dok je trajao Saveznički rat da proširi makedonski uticaj u području Egeja. Atina je bila zauzeta ratom, pa je Filip 357. pre Hrista zauzeo Amfipolj, koji je kontrolisao rudnike zlata i srebra u okolini. Amfipolj je kontrolisao sve puteve u širem području, kao i trgovinu drvom. Zauzimanjem Amfipolja Filip je Makedoniji osiguravao sjajnu ekonomsku i političku budućnost. Tajno je ponudio Atinjanima Amfipolj u zamenu za veoma važnu luku Pidnu. Kada su Atinjani odbili njegovu ponudu zauzeo je i Pidnu i Potideju tokom te zime, a zadržao je i Amfipolj. Zauzeo je i Krenid, koji je pripadao Odriscima. Grad je preimenovao u Filipi.
Posledice[]
Atina je izgubivši mnoge saveznike izgubila mogućnost nametanja hegemonije. S druge strane Persija je nakon slamanja pobune satrapa osigurala stabilnost svojih zapadnih granica, pa je kasnije mogla da krene u pohod na Egipat. Najveću korist od Savezničkog rata imala je Makedonija. Iskoristila je priliku i ojačala pozicije u Trakiji i Tesaliji, što je bio preduslov za kasnije nametanje hegemonije ostatku Grčke.
Literatura[]
- Diodor sa Sicilije
- John Buckler, Aegean Greece in the fourth century BC, Brill Leiden 2003, ISBN 9004097856
Reference[]
- ↑ Buckler str.378
- ↑ Buckler str.378
- ↑ Buckler str.378
- ↑ Buckler str.379
- ↑ Buckler str.379
- ↑ Diodor, 16.7
- ↑ Diodor, 16.7
- ↑ Buckler str.380
- ↑ Diodor, 16.7
- ↑ Diodor, 16.7
- ↑ Diodor, 16.21
- ↑ Diodor, 16.21
- ↑ Diodor, 16.21
- ↑ Buckler str.381
- ↑ Diodor, 16.21
- ↑ Diodor, 16.21
- ↑ Diodor, 16.21
- ↑ Diodor, 16.21
- ↑ Diodor, 16.22
- ↑ Diodor, 16.22
- ↑ Diodor, 16.22
- ↑ Buckler str.383